Pieczęć powstańca

---

Józef Obrębowicz
(1842 – 1922)

  Urodził się 31 marca 1842 r. w miejscowości Dolsk w Wielkopolsce. Brał czynny udział w powstaniu styczniowym 1863 r. W 1882 roku ożenił się ze Stanisławą Waligórską h. Odrowąż i zamieszkali w jej rodzinnym majątku Skórzewo, położonym w powiecie poznańskim. W 1897 r. w Skórzewie spłonął pałac, co spowodowało, że Józef Obrębowicz musiał z rodziną przenieść się do mieszkania wynajętego na probostwie, po zmarłym niedawno księdzu proboszczu Landsbergu. Następnie zamieszkali w Stęszewie. W 1913 r. Józef Obrębowicz przeniósł się do przytuliska dla weteranów powstania w Poznaniu. Miał dwie córki Janinę i Mariannę oraz dwóch synów Tadeusza i Mieczysława. Józef Obrębowicz zmarł w Poznaniu 4 grudnia 1922 r.

Il. 1. Weterani z 1863/4 roku mieszkający w Poznaniu. Józef Obrębowicz siedzi jako trzeci od lewej.

  Starszy syn Józefa Obrębowicza – Tadeusz – urodził się 4 października 1885 r. w Skórzewie. Był absolwentem Gimnazjum Humanistycznego w Poznaniu i pruskiej szkoły oficerskiej. Podczas I wojny światowej służył w armii niemieckiej a następnie od 1918 r. w Wojsku Polskim w 10 Pułku Strzelców Wielkopolskich (do 1919 r.). Kolejną jego jednostką był 3 Pułku Ułanów (1919), a następnie 17 Pułku Ułanów (1919-1921), gdzie pełnił funkcję dowódcy szwadronu i dyonu. W dniu 18 listopada 1921 r. został przeniesiony do rezerwy. Odbył ćwiczenia rezerwistów w 17 Pułku Ułanów w latach: 1923, 1924, 1925, 1927 i 1929. W dniu 1 kwietnia 1919 awansowany na stopień majora kawalerii. Należał do kadry oficerskiej Okręgu Korpusu VII. We wrześniu 1939 r. jako oficer rezerwy 17 Pułku Ułanów został powołany do wojska i skierowany do Ośrodka Zapasowego Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w Kraśniku. W nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Był więziony w Starobielsku. Zamordowany na przełomie kwietnia i maja 1940 r.
  
  Młodszy syn Mieczysław urodził się 1 czerwca 1889 w Stęszewie. Był absolwentem średniej szkoły rolniczej w Szamotułach i członkiem POW. Pracował w firmie Brzeski-Auto w Poznaniu, następnie rok praktykował w Paryżu. W czasie I wojny światowej służył w jednostce lotnictwa niemieckiego na lotnisku Ławica. Brał udział w wielu walkach powietrznych. W dniu 28 grudnia 1918, po wybuchu powstania wielkopolskiego wraz z bratem Tadeuszem zgłosił się do oddziału ppłk. Andrzeja Kopy w Dopiewie. W nocy z 4 na 5 stycznia 1919 uczestniczył w zdobyciu lotniska na Ławicy. Jego doświadczenie i umiejętności pilotażu różnych typów samolotów zostają wykorzystane. Został jednym z pierwszych instruktorów pilotów. W czasie wojny z bolszewikami walczył w 4 Eskadrze Wywiadowczej w stopniu sierżanta. W dniu 31 lipca 1920 zgłosił się na ochotnika do wykonania odległego lotu wywiadowczego (wraz z ppor. obs. Stanisławem Czerwińskim). Samolot LVG C V, który mieli do dyspozycji, stał pod gołym niebem od dłuższego czasu, płatowiec był przemoknięty i rozregulowany. Ponadto, w samolocie znajdowały się trzy osoby (kpt. Stanisław Rybka chciał zainicjować loty eskadry osobiście i wraz z sierż. Obrębowiczem i plut. Czerwińskim uczestniczył w locie), co spowodowało jego przeciążenie. W trakcie lotu w trudnych warunkach atmosferycznych silnik maszyny odmówił posłuszeństwa i samolot runął na ziemię z wysokości około 150 m w okolicach Hrubieszowa. Wypadek przeżył tylko obserwator, pchor. Stanisław Czerwiński. Pośmiertnie Mieczysław Obrębowicz został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 8138) a także Polową Odznaką Pilota (11 XI 1928).

Żródła:

1. Jan Grabiec, „Rok 1863”, wyd. Poznań 1913 – w pięćdziesiątą rocznicę powstania. 
2. Rocznik oficerski 1923, Oficerowie – weterani powstania styczniowego.
3. Malwina i Eligiusz Tomkowiak, Powstańcy wielkopolscy cd., Goniec Dopiewski Nr 2 (35), Dopiewo luty 2009.
4. Piotr Maciej Dziembowski, Gmina Dopiewo. Miejsce z historią, Dopiewo 2014, IPN.
5. Czas Dopielewa nr 27, październik 2015.
6. Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933.
7. G. Łukomski, B. Polak, A. Suchcitz, Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945. Wykazy odznaczonych za czyny z lat 1863-1864, 1914-1945, Koszalin 1997.
8. J. Pawlak, Polskie eskadry w latach 1918-1939, Warszawa 1989.
9. K. Sławiński, Lotnisko toruńskie 1920-1945, Biblioteczka Skrzydlatej Polski, Warszawa 1983.
10. K. A. Tarkowski, Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919-1920, Warszawa 1991.
11. E. Tomkowiak, Obrębowicz Mieczysław, [w:] Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945. Słownik biograficzny, t. II (1914-1921), cz. I, red. B. Polak, Koszalin 1991.
12. J. Zieliński, W. Wójcik, Lotnicy-kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari, t. I. Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920 r., Warszawa-Toruń 2005.
13. Dziennik Personalny M.S.Wojsk., Nr 41 z dn. 27.10.1922 r.
14. M. Tomkowiak, Obrębowicz Tadeusz (1885 – 1940), [w:] Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, red. B. Polak, T. I, Poznań 2015.
15. M. Tomkowiak, Obrębowicz Mieczysław (1889 – 1920), [w:] Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, red. B. Polak, T. I, Poznań 2015.
    
    Opracowanie: Mariusz Kopniak