Na wystawie zatytułowanej „Sześć wieków Rzeszowa”, którą można obejrzeć w Muzeum Historii Miasta Rzeszowa, prezentowana jest ekspozycja przybliżająca historię regionu, a także najważniejsze wydarzenia w dziejach miasta i sylwetki najsłynniejszych mieszkańców.
Il. 1. Fragment rynku z widocznym pomnikiem T. Kościuszki
i ratuszem
(fot. M. Kopniak)
Il. 2. Wejście do turystycznej trasy podziemnej
(fot. M. Kopniak)
W pierwszej części ekspozycji zaprezentowane zostały informacje i zabytki dotyczące dziejów miasta od jego lokacji na prawie magdeburskim w 1354 roku do pierwszego rozbioru Polski w 1772 r. Warto wspomnieć, że pierwszy ratusz miejski wzniesiono w 1591 roku, a w 1600 rozpoczęto budowę zamku. Miasto ufortyfikowano w 1627, a w latach 1624–1629 wybudowano warowny klasztor i kościół oo. Bernardynów. W 1638 Rzeszów przeszedł na własność rodu Lubomirskich, stając się wzorowym ośrodkiem dóbr magnackich. Wśród zgromadzonych na tej części wystawy zabytków znajdują się np. eksponaty związane z władzami miasta (dokumenty, kasa miejska), życiem religijnym mieszkańców, a także trzy tłoki cechów rzemieślniczych oraz dwa tłoki z herbem Lubomirskich.
Il. 3. Tłok pieczętny cechu poszewników
(fot. M. Kopniak)
Il. 4. Tłok pieczętny cechu poszewników
(fot. M. Kopniak)
Il. 5. Tłok pieczętny z orłem w koronie i herbem Lubomirskich
(fot. M. Kopniak)
W kolejnej części wystawy ukazane zostały dzieje miasta po pierwszym rozbiorze Polski, kiedy to Rzeszów znalazł się w granicach państwa austriackiego. Istotna część eksponatów nawiązuje do władz austriackich w mieście (np. odznaczenia, banknoty, mundur urzędnika). Prezentowany jest także zbiór kilku tłoków pieczętnych z okresu autonomii galicyjskiej, która sprzyjała rozwojowi miasta i jego życia kulturalnego. Do najciekawszych tłoków można zaliczyć tłoki miejskie z II poł XIX w., w tym tłok pieczęci wielkiej magistratu. Prezentowane są także pamiątki z powstań narodowych. Ostatnia część wystawy prezentuje losy miasta w latach pierwszej wojny światowej oraz okresie międzywojenny. Na szczególną uwagę zasługują: tarcza legionów z 1916 r., szabla oficerska wz. 1917 będąca własnością Leopolda Lisa-Kuli, płomień do fanfary 20 pułku ułanów, a także kurtka mundurowa i rogatywka zastępcy dowódcy 20 pułku ułanów mjr. Michała Ordyńca.
Il. 6. Tłok pieczętny Królewskiego Wolnego Miasta Rzeszowa
(fot. M. Kopniak)
Il. 7. Tłok pieczęci wielkiej magistratu
(fot. M. Kopniak)
Il. 8. Tłok pieczętny Zwierzchności Gminy Obwodowego Miasta Rzeszowa
(fot. M. Kopniak)
Il. 9. Porównanie rozmiarów tłoków miejskich z poł. XIX w.
(fot. M. Kopniak)
Il. 10. Tłok pieczętny Zwierzchności Gminnej Miasta Rzeszowa
(fot. M. Kopniak)
W 2019 roku Muzeum Historii Miasta Rzeszowa wzbogaciło swoją kolekcję sfragistyczną o XIX – wieczny tłok imienny Józefa Guzika – kowala z Przybyszówki, dawniej wsi położonej na zachodnich krańcach miasta, a obecnie części miasta Rzeszowa. W tejże wsi w styczniu 1890 r. zmarł jeden z dowódców oddziałów powstania styczniowego mjr Władysław Szameyt.
Opracowanie: M. Kopniak
Źródła:
- Muzeum Historii Miasta Rzeszowa.
- Dzieje Rzeszowa, praca zbiorowa, tom II, s. 582, wyd. Urząd Miasta Rzeszowa we współpracy z KAW-Rzeszów, 1998.
- Wikipedia.