W czerwcu do Galerii Sigillarium.pl dzięki uprzejmości prywatnych kolekcjonerów pozyskano informacje o 11 tłokach pieczętnych oraz jednym stemplu. W grupie tłoków z ziem historycznie powiązanych z państwem polskim znajdują się trzy egzemplarze. Najciekawszym z nich jest tłok 110. Zapasowego szpitala polowego, który w okresie I wojny światowej działał na terenie Polesia, w tym w rejonie Pińska (obecnie Białoruś). Kolejne dwa tłoki pochodzą z okresu PRL, a ich dysponentami były Urzędy Pocztowo-Telekomunikacyjne z Wiśniowej w województwie świętokrzyskim (ok. 1984 r.) oraz Wrzawy w województwie podkarpackim (ok. 1958 r.). Odnośnie wydarzeń historycznych związanych z pierwszą z wymienionych miejscowości warto przywołać, że w po śmierci Hugona Kołłątaja w 1816 r. w kościele w Wiśniowej złożono urnę z jego sercem. Natomiast w miejscowości Wrzawy urodził się pisarz Julian Kawalec (1916 – 2014).
Wśród pozostałych tłoków, związanych z innymi krajami, na uwagę zasługuje tłok cechu rzeźników z XVIII w. pochodzący z miasta Hornberg w Niemczech (kraj związkowy Badenia-Wirtembergia). Innym ciekawym tłokiem jest tłok Urzędu gminy Atzbüll (obecnie w południowej Danii), która kiedyś należała do pruskiego powiatu Apenrade w prowincji Schleswig-Holstein. Po plebiscytach w 1920 roku teren ten (obecnie Aabenraa) został przyłączony do Danii. Warto wskazać także tłok z wyrytą datą 1841 r. i ciekawą ikonografią, pochodzący z Niemiec, należący do Związku Hanzeatyckiego (zob. Hanza lub Liga Hanzeatycka). Był to związek kupców lub miast handlowych Europy funkcjonujący od czasów średniowiecza. Miasta należące do związku popierały się na polu gospodarczym, utrudniając pracę kupcom z miast nienależących do związku, jednocześnie stwarzały realną siłę polityczną i niekiedy wojskową.
W grupie pozyskanych nowych obiektów znajduje się także tłok, którego dysponentem był Michael Rasch z Kopenhagi, prowadzący introligatornię oraz wytwórnię formularzy do sporządzania protokołów. Na jego tłoku pieczętnym są wymienione dwa adresy, pod którymi funkcjonowała firma (ul. Krystalgade 15 i ul. Konnikestrasse 14). W miejscu gdzie funkcjonowała przywołana introligatornia (przy ul. Krystalgade) w XVI – XVII w. mieścił się fragment ogrodu botanicznego Uniwersytetu Kopenhaskiego, natomiast na przełomie XVIII i XIX w. w rejonie tym funkcjonowały rzeźnie, młyny, piekarnia i inne warsztaty (np. kowalskie). Później były to kamienice z działalnością usługową ulokowaną na parterze. Natomiast w budynku przy ul. Konnikestrasse od XX w. funkcjonował jeden z pierwszych i największych w Kopenhadze domów towarowych. Budynek ten w 1993 r. przekazano na siedzibę Głównej Biblioteki Publicznej w Kopenhadze.
Zapraszamy do Galerii.
Tłoki pieczętne zaprezentowano poniżej w kolejności alfabetycznej względem nazwy miejscowości (lub państwa) przywołanej w legendzie lub odtworzonej ze źródeł historycznych. Zostaną one umieszczone w odpowiednich grupach tematycznych sekcji -> Galeria – zbiory prywatne.
Tłoki pieczęci i stempli z ziem historycznie związanych z państwem polskim
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | PIŃSK ? [BIAŁORUŚ] 110. Zapasowy szpital polowy |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 35 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce, rekonstrukcja |
| 7a | 105 mm |
| 7b | 95 mm, w tym skuwka 8,5 mm (Ø 16 mm) |
| 7c | 10 mm |
| 8 | na gałce uchwytu znacznik prawidłowego ustawienia tłoka (pineska) |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * ПОЛЕВОЙ ЗАПАСНЫЙ 110 ГОСПИТAЛЬ |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pole legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego ze wstęgami pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Na jego piersi tarcza z Pogonią Ruską, wokół łańcuch Orderu Świętego Andrzeja. Wizerunek ustalony dla małego herbu Rosji w 1857 r. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | WIŚNIOWA Urząd Pocztowo – Telekomunikacyjny |
| 3a | mosiądz |
| 3b | – |
| 4 | okrągła Ø 30 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | brak uchwytu |
| 7a | 8,5 mm |
| 7b | – |
| 7c | 8,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: * URZĄD POCZT (owo) – TEL (ekomunikacyjny) * w półotoku dolnym: WIŚNIOWA k (oło) STASZEWA |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, wizerunek orła ustalony dla godła herbu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w 1955 r. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | na odwrociu matrycy numer ewidencyjny 442282, numer grawera 27, sygnatura wytwórcy m//w, w dywizorach o formie sześciopromiennej gwiazdy cyfra 1 |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | WRZAWY Urząd Pocztowo – Telekomunikacyjny |
| 3a | mosiądz |
| 3b | – |
| 4 | okrągła Ø 30 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | na rancie matrycy numer grawera 35 |
| 7 | brak uchwytu |
| 7a | 9 mm |
| 7b | – |
| 7c | 9 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: * URZĄD POCZT (owo) – TELEKOM (unikacyjny) * w półotoku dolnym: WRZAWY |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, wizerunek orła ustalony dla godła herbu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w 1955 r. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | na odwrociu matrycy numer ewidencyjny 231125, w dywizorach o formie sześciopromiennej gwiazdy cyfra 1 |
Inne tłoki pieczęci
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | ADSBØL [DANIA] Urząd gminy |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 32 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 110 mm |
| 7b | 101,5 mm, w tym skuwka 6 mm (Ø 17,5 mm) |
| 7c | 8,5 mm |
| 8 | na gałce uchwytu znacznik prawidłowego ustawienia tłoka (pineska), na szczycie gałki dodatkowa pineska z sygnaturą wytwórcy: THEODOR KAISER // BERLIN S.W. 12 / Stempelfabrik |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: + AMT ATZBÜLL + w półotoku dolnym: KREIS APENRADE |
| 10 | W polu pieczęci orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | Miejscowość Atzbüll (obecnie w południowej Danii) należała do pruskiego powiatu Apenrade (dzisiejsze Aabenraa) w prowincji Schleswig-Holstein. Po plebiscytach w 1920 roku teren ten został przyłączony do Danii. |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | FLENSBURG [NIEMCY] Hamann & Hanssen Królewsko koncesjonowana fabryka papy dachowej |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | owalna 28 x 39,5 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 94,5 mm |
| 7b | 87 mm, w tym tuleja 20 mm (Ø 16 mm) |
| 7c | 7,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: HAMANN & HANSSEN w półotoku dolnym: FLENSBERG. w polu: KÖNIG (liche) // CONCESSIONIRTE // DACHPAPPENFABRIK |
| 10 | W polu pieczęci napis w trzech wierszach. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | HORNBERG [NIEMCY] Cech rzeźników |
| 3a | mosiądz |
| 3b | mosiądz |
| 4 | owalna 32,5 x 31 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt spłaszczony o formie zbliżonej do trapezoidalnej, z łukowymi wcięciami po bokach u podstawy |
| 7a | 26 mm |
| 7b | 21 mm |
| 7c | 5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * SIG (illum) D (er) E (hrbaren / hrenwerten) S? METZGER HAND W (erk) IN HORN BERG |
| 10 | W polu pieczęci na owalnej tarczy kartuszowej kroczący wół, powyżej topór rzeźnicki w pas. Tarcza zwieńczona koroną o pięciu fleuronach. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, podwójne obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | KOPENHAGA [DANIA] Hotel Linnemann |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | owalna 24 x 29 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 100 mm |
| 7b | 90 mm, w tym stopka 11 mm |
| 7c | 10 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: * HOTEL LINNEMANN * w półotoku dolnym: KJØBENHAVN. |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, brak wizerunku. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | KOPENHAGA [DANIA] Michael Rasch Introligatornia i wytwórnia formularzy protokołów |
| 3a | mosiądz |
| 3b | – |
| 4 | owalna 32 x 41,5 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | brak uchwytu, trzpień do jego zamocowania |
| 7a | 30 mm |
| 7b | – |
| 7c | 7 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: MICHAEL RASCH w półotoku dolnym: KRYSTALGADE 15 – ST: KANNIKESTR: 14 w polu: BOGBINDERI // & // PROTOKOLFABRIK // TELEFON 5267 |
| 10 | W polu pieczęci napis w czterech wierszach, po bokach elementy roślinne. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, podwójne obrzeżenie; ciągłe i łańcuszkowe. |
| 11 | – |
| 12 | Od 1993 r. pod adresem Krystalgade 15 w Kopenhadze mieści się główna biblioteka publiczna (Københavns Hovedbiblioteket). Wcześniej znajdował się tam Daells Bolighus – jeden z pierwszych i największych domów towarowych w Kopenhadze. |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | KVAERNDRUP [DANIA] Frans K. Jensen |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 25 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 111 mm |
| 7b | 103 mm, w tym skuwka 6 mm (Ø 15 mm) |
| 7c | 8 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * FRANS K. JENSEN |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem sznurowym, brak wizerunku napieczętnego. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | NAKSKOV [DANIA] C. Zwick prawnik |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | owalna 17,5 x 23 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce |
| 7a | 97 mm |
| 7b | 90,5 mm, w tym stopka 5 mm, cokół 5 mm |
| 7c | 6,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: * C. ZWICK * w półotoku dolnym: NAKSKOV |
| 10 | W polu pieczęci owal z ornamentem typu guilloche. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | Z dwóch wydań „Kraks Vejvisers” – duńskich rejestrów firm i osób prywatnych wynika, że w 1910 i 1914 r. C. Zwick był prawnikiem, pełniącym funkcję pełnomocnika przy sądzie wyższej instancji (Overretssagfører). |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | [NIEMCY] Związek Hanzeatycki |
| 3a | mosiądz |
| 3b | – |
| 4 | okrągła Ø 48 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | brak uchwytu, tuleja do jego zamocowania |
| 7a | 35 mm |
| 7b | – |
| 7c | 7 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: GROSS – SIEGEL DES HÄNSEL – ORDENS |
| 10 | W polu pieczęci na murawie ul kłodowy, po prawej połuwagi szalkowej, po lewej kocioł z mieszadłem, za ulem kotwica w skos oraz kaduceusz z lewa w skos. Poniżej wizerunku napieczętnego data 1841. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, podwójne obrzeżenie; ciągłe i sznurowe. |
| 11 | – |
| 12 | Zobacz: Hanza |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | [SZWECJA] Sklep detaliczny należący do sieci Nya Systemaktiebolaget |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 31 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 119,5 mm |
| 7b | 98,5 mm, w tym skuwka 9 mm (Ø 15 mm) |
| 7c | 21 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * NYA SYSTEMAKTIEBOLAGET w polu: BUTIK // 14.41 |
| 10 | W polu pieczęci napis w dwóch wierszach. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | Nya Systemaktiebolaget – szwedzka instytucja odpowiedzialna za obrót detaliczny alkoholem, funkcjonująca do 1955 r. (przed powstaniem Systembolaget – państwowego monopolu alkoholowego w Szwecji). |