W dniach od 16 listopada do 9 grudnia 2023 r. w Bibliotece Collegium Historicum UAM w Poznaniu odbyła się wystawa pt. „Symbole narodowe w Polskiej Deklaracji o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych” z 1926 r. Jest to kolejna edycja tej wystawy, która pierwotnie była prezentowana we wrześniu 2023 r. w siedzibie Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w Warszawie (patrz sprawozdanie z wystawy w PTN). Gościnne wnętrza Biblioteki Collegium Historicum stworzyły wyjątkowy klimat dla zaprezentowania tego niesłychanie ciekawego, aczkolwiek mało znanego dokumentu z historii II RP.
Wystawa została zorganizowana pod patronatem Polskiego Towarzystwa Heraldycznego Oddział w Poznaniu oraz Seminarium im. BRYGIDY KÜRBIS. Na wystawie zaprezentowano, podobnie jak w PTN, wybrany zestaw urzędowych arkuszy „adresowych” z ciekawą ikonografią patriotyczną, odciski tuszowe pieczęci i stempli, w tym m.in. urzędów, instytucji, wojska i organizacji społecznych, używane w 1926 r., których w dokumencie jest ponad 2 500. Uzupełnieniem prezentowanych odcisków była ekspozycja tłoków pieczętnych z ikonografią podobną do tej, która znajdowała się w „Polskiej Deklaracji …”. Dodatkową atrakcją były dwa oryginalne tłoki pieczęci (miasta Kielce i Wydziału Powiatowego w Tarnowskich Górach), których odciski znalazły się także w tym dokumencie. Kolejnym ciekawym zbiorem pokazanym na wystawie był zestaw pamiątek (dokumenty osobiste, odznaczenia, dziennik lekcyjny) po trzech osobach, których podpisy widnieją wśród 5,5 mln podpisów znajdujących się w „Polskiej Deklaracji …”.
Uroczystego otwarcia wystawy w gronie ok. 80 osób dokonał dziekan Wydziału Historii – prof. dr hab. Józef Dobosz. Przybyli przedstawiciele kadry naukowej UAM (m.in. dr hab. Przemysław Matusik prof. UAM, prof. dr hab. Tomasz Jasiński, dr hab. Paweł Stróżyk prof. UAM, dr hab. Igor Kraszewski prof. UAM), a także pracownicy Muzeum Narodowego w Poznaniu, członkowie Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego oraz liczne grono studentów historii.
W opinii p. mgr Agnieszki Wojciechowskiej – Kierowniczki Biblioteki, wystawa cieszyła się dużym zainteresowaniem nie tylko wśród pracowników i studentów UAM, ale także uczniów i nauczycieli ze szkół średnich, czego skutkiem było przedłużenie jej trwania o kolejny tydzień.
Serdecznie dziękujemy władzom dziekańskim Wydziału Historii UAM w Poznaniu, kierownictwu Biblioteki, a także prof. dr. hab. Pawłowi Stróżykowi za zaproszenie, przychylność i pomoc przy organizacji wystawy oraz w trakcie jej trwania.
Janusz Giersz i Mariusz Kopniak
Il. 1. Fragment ekspozycji przed otwarciem wystawy. Fot. M. Kopniak.
Il. 2. Fragment ekspozycji wraz z pięcioma gablotami zawierającymi odciski
oraz tłoki pieczętne. Fot. M. Kopniak.
Il. 3. Część gości przybyłych na otwarcie wystawy, w tym przedstawiciele kadry naukowej UAM, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Polskiego Towarzystwa Heraldycznego oraz Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Fot. M. Kopniak.
Il. 4. Gablota z odciskami pieczęci państwowych oraz kościelnych zawartych
w „Polskiej Deklaracji…”, a także przykładowymi tłokami pieczętnymi
stosowanymi w 1926 r. Fot. M. Kopniak.
Il. 5. Fragment gabloty z odciskami pieczęci państwowych oraz kościelnych zawartych w „Polskiej Deklaracji…”, a także przykładowymi tłokami pieczętnymi
stosowanymi w 1926 r. Fot. M. Kopniak.
Il. 6. Fragment gabloty z odciskami pieczęci samorządowych zawartych
w „Polskiej Deklaracji…”, a także przykładowymi tłokami pieczętnymi
stosowanymi w 1926 r. Fot. M. Kopniak.
Il. 7. Fragment gabloty z odciskami pieczęci samorządowych zawartych
w „Polskiej Deklaracji…”, a także przykładowymi tłokami pieczętnymi
stosowanymi w 1926 r. Fot. M. Kopniak.
Il. 8. Fragment gabloty zawierającej m.in. odciski pieczęci samorządowych z terenów wschodnich II Rzeczypospolitej, zawartych w „Polskiej Deklaracji…”,
a także przykładowymi tłokami pieczętnymi stosowanymi w 1926 r. Fot. M. Kopniak.
Il. 9. Gablota z odciskami pieczęci samorządowych zawartych
w „Polskiej Deklaracji…”, a także przykładowymi tłokami pieczętnymi
stosowanymi w 1926 r. Fot. M. Kopniak.
Il. 10. Tablice prezentujące postać I. J. Paderewskiego. Fot. M. Kopniak.
Il. 11. Karty tytułowe arkuszy „adresowych” wybranych województw oraz instytucji, zawarte w „Polskiej Deklaracji…”. Fot. M. Kopniak.
Il. 12. Karta tytułowa arkusza „adresowego” Prezydenta RP Ignacego Mościckiego (pierwsza po lewej w górnym rzędzie) oraz karty tytułowe arkuszy „adresowych” wybranych ministerstw i instytucji, zawarte w „Polskiej Deklaracji…”. Fot. M. Kopniak.
Il. 13. Karty tytułowe arkuszy „adresowych” wybranych uczelni wyższych
oraz zrzeszeń, zawarte w „Polskiej Deklaracji…”. Fot. M. Kopniak.
Il. 14. Karty tytułowe arkuszy „adresowych” związanych z Wojskiem Polskim.
Fot. M. Kopniak.
Il. 15. Fragment ekspozycji. Fot. M. Kopniak.
Il. 16. Fragment ekspozycji prezentujący m.in. zdjęcie jedynego na świecie pamiątkowego medalu wybitego w złocie przez Mennicę Państwową w 1926 r.
z okazji 150. rocznicy uzyskania niepodległości przez Stany Zjednoczone,
podarowanego Prezydentowi Stanów Zjednoczonych. Fot. M. Kopniak.
a)
b)
c)
d)
Il. 17 a) – d). Karty patriotyczne wykonane w Stanach Zjednoczonych,
prezentowane na wystawie w formie plakatów. Fot. M. Kopniak.
Il. 18. Fragment karty patriotycznej Legionu Polskiego
w Stanach Zjednoczonych. Fot. M. Kopniak.
a)
b)
Il. 19. Plakaty patriotyczne, a) zachęcający Polaków mieszkających w Stanach Zjednoczonych
do wstępowania do polskich formacji w trakcie I wojny światowej,
b) zachęcający do wsparcia działań Polskiego Białego Krzyża
w okresie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r.