W marcu 2023 do galerii Sigillarium.pl pozyskano zdjęcia dziewiętnastu tłoków pieczęci i stempli. Wśród nich na uwagę zasługuje typariusz osobisty należący do Stanisława Aleksandra Małachwskiego (1770-1849), hrabiego, generała brygady Księstwa Warszawskiego, senatora-kasztelana oraz regimentarza województw na lewym brzegu Wisły w powstaniu listopadowym. Ciekawostką jest także patriotyczny typariusz z Francji, prezentujący Napoleona dekorującego w Boulogne (16 sierpnia 1804 roku) Legią Honorową swoich zasłużonych żołnierzy. Od tego dnia w stosunku do armii francuskiej używało się określenia Wielka Armia, a jej godłem stał się orzeł. Ciekawostką jest także pieczęć z Galicji należąca do dowództwa Twierdzy Kraków. W nowych nabytkach znajduje się także tłok kościoła św. Anny w Broniszowie z XVII w., kilka tłoków z Królestwa Polskiego, a także tłok Komendanta Ośrodka Pracy w Niwce (w zasadzie można powiedzieć obozu pracy) z okresu PRL.
Tłoki pieczętne i stemple zaprezentowano poniżej w kolejności alfabetycznej względem nazwy miejscowości przywołanej w legendzie lub odtworzonej ze źródeł historycznych (dodatkowo zostaną one umieszczone równolegle w odpowiednich grupach tematycznych w sekcji -> Galeria – zbiory prywatne).
Pod nazwą miejscowości w tabeli podpięty jest link do szczegółowych informacji.
Kliknięcie na obraz matrycy powoduje jego powiększenie.
Tłoki pieczęci z ziem historycznie związanych z państwem polskim

1 | kolekcja prywatna |
2 | BOŃCZA Urzędnik stanu cywilnego |
3a | mosiądz |
3b | drewno |
4 | okrągła Ø 25 mm |
5 | wypukłoryty |
6 | – |
7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
7a | 80 mm |
7b | 73 mm, w tym skuwka 11 mm (Ø 13 mm) |
7c | 7 mm |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w półotoku górnym: POW (iat): HRUBIESZOWSKI w dwóch półotokach dolnych: URZĘD (nik): STANU CYWIL (nego): // PAR (afii): R (itus). G (reco):U (nicum): BOŃCZA |
10 | W polu pieczęci wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego, pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Na jego piersi herb Orzeł Biały. Wizerunek ustalony dla herbu (godła) Królestwa Polskiego w 1842 .r i używany do 1858 r. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | – |

1 | kolekcja prywatna |
2 | BRONISZÓW Kościół |
3a | stal |
3b | stal |
4 | okrągła Ø 22 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | – |
7 | uchwyt o formie graniastosłupa o ośmiokątnej podstawie |
7a | 90 mm |
7b | – |
7c | – |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w otoku: * SIGILLVM: ECCLESIAE: BRVNZELVALD |
10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy podwójnym obrzeżeniem; ciągłym i perełkowym, monogram ANA. Powyżej grecka litera omega. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie perełkowe. |
11 | – |
12 | Zobacz dodatkowo: Kościół św. Anny w Broniszowie |

1 | kolekcja prywatna |
2 | CHEŁM Urzędnik stanu cywilnego |
3a | mosiądz |
3b | drewno |
4 | okrągła Ø 26 mm |
5 | wypukłoryty |
6 | – |
7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
7a | 97 mm |
7b | 87,2 mm, w tym skuwka 11,8 mm (Ø 13,5) mm |
7c | 9,8 mm |
8 | na pogrubionym rancie znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
9a | majuskuła |
9b | w półotoku górnym:* POW (iat): KRASNYSTA (w): w dwóch półotokach dolnych: URZĘ (dnik): ST (anu) : CYWIL (nego) : // PAR (afii) : R (itus) : L (atini) : CHEŁM |
10 | W polu pieczęci wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego ze wstęgami pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Na jego piersi herb Orzeł Biały, wokół łańcuch Orderu św. Andrzeja. Wizerunek ustalony dla herbu (godła) Królestwa Polskiego w 1858 .r i używany do 1867/1868 r. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | wytwórca – Mennica Warszawska |

1 | kolekcja prywatna |
2 | GDAŃSK Zaprzysiężony próbobiorca |
3a | mosiądz |
3b | drewno |
4 | okrągła Ø 30 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | na rancie matrycy nr grawera 9 |
7 | uchwyt toczony o kulistej gałce |
7a | 92 mm |
7b | 81 mm, w tym skuwka 7 mm (Ø 17 mm) |
7c | 9 mm |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w otoku górnym: * ZAPRZYSIĘŻONY * w otoku dolnym : PRÓBOBIORCA w polu: 158 // G (dańskie?). Z (akłady ?). T (?). // GDAŃSK |
10 | W polu pieczęci, odzielonym od pola legendy obrzeżeniem ciągłym, napis w trzech wierszach. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | na odwrocie matrycy numer ewidencyjny 80 234 |

1 | kolekcja prywatna |
2 | KOŃSKIE Stanisław Aleksander Małachowski generał |
3a | mosiądz |
3b | drewno |
4 | owalna 28,5 x 25,5 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | – |
7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
7a | 86 mm |
7b | 82 mm, w tym skuwka 12 mm (Ø 19 mm ) |
7c | 4 mm |
8 | – |
9a | – |
9b | – |
10 | W polu pieczęci na gwieździe (Orderu św. Stanisława?) tarcza szwajcarska z herbem Nałęcz. Powyżej korona hrabiowska. W klejnocie, pomiędzy rogami jelenia – panna z włosami spowitymi nałęczką, trzymająca się oburącz poroża. Poniżej gwiazdy na szarfach cztery ordery: NN, Order św. Anny, Order Virtuti Militari, Order Legii Honorowej. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | Zobacz dodatkowo: Stanisław Aleksander Małachowski |

1 | kolekcja prywatna |
2 | KRAKÓW Dowództwo twierdzy Sekcja sztabowa artylerii |
3a | mosiądz |
3b | – |
4 | okrągła Ø 34 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | – |
7 | brak uchwytu |
7a | 3 mm |
7b | – |
7c | 3 mm |
8 | – |
9a | majuskuła, minuskuła |
9b | w półotoku górnym: * K (aiserlich). u (nd) K. (önigliches) FESTUNGSKOMMANDO * w półotoku górnym (wewnętrznym): ARTILLERIESTABSABT (eilung). w półotoku dolnym: IN KRAKAU |
10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, godło Cesarstwa Austrii – orzeł dwugłowy w koronie cesarskiej ze wstęgami, trzymający w szponach miecz i berło oraz jabłko, a na piersi tarczę herbową z herbem Habsburgów otoczoną łańcuchem Orderu Złotego Runa. Na zewnątrz, wokół pola legendy, podwójne obrzeżenie; romboidalne i ciągłe. |
11 | – |
12 | – |

1 | kolekcja prywatna |
2 | ŁUBKI Wójt gminy |
3a | mosiądz |
3b | – |
4 | okrągła Ø 30 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | na rancie matrycy znacznik poprawnego ustawienia tłoka |
7 | brak, trzpień do jego zamocowania |
7a | 30 mm |
7b | 23 mm |
7c | 7 mm |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w polu poniżej wyobrażenia napieczetnego: ВОЙТА // ЛУБКОВСОЙ ГМИНЫ //ПЛОЦКАГО УѢЗДА |
10 | W polu pieczęci, wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego ze wstęgami pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Wizerunek ustalony dla małego herbu Rosji w 1857 r. Poniżej nazwa dysponenta w trzech wierszach. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | – |

1 | kolekcja prywatna |
2 | NIWKA Komendant Ośrodka Pracy |
3a | mosiądz |
3b | drewno |
4 | okrągła Ø 30 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | na rancie matrycy numer grawera 7 |
7 | uchwyt toczony o kulistej gałce |
7a | 90 mm |
7b | 81 mm, w tym skuwka 8 mm (Ø 16,5 mm) |
7c | 9 mm |
8 | na gałce uchwytu znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
9a | majuskuła |
9b | w otoku: KOMENDANT OŚR (odka). PRACY NIWKA * w polu: DLA // PAKIETÓW |
10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy obrzeżeniem ciągłym, napis w dwóch wierszach. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | na odwrocie matrycy numer ewidencyjny 98 562, |

1 | kolekcja prywatna |
2 | RADYCZA Sołtys |
3a | stop ołowiu i cynku |
3b | drewno |
4 | okrągła Ø 33 mm z wypustką ponad krawędź |
5 | wypukłoryty |
6 | – |
7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
7a | 87 mm |
7b | 80 mm, bez skuwki |
7c | 7 mm |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w polu: SOŁTYS // WSI RADYCZA // gm (ina). PACYNA * w półotoku dolnym: pow (iat). GOSTYŃSKI |
10 | w polu pieczęci, w górnej części, wizerunek orła wystający poza obrys okręgu wpisanego w pole matrycy, poniżej napis w dwóch wierszach. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | podobna pieczęć znajduje się w zbiorach Muzeum Mazowieckiego w Płocku. |
12 | niska jakość wykonania matrycy |

1 | kolekcja prywatna |
2 | SĘKOWA Mieczysław Mrazek |
3a | guma |
3b | drewno |
4 | prostokątna 22,5 x 47 mm |
5 | wypukłolany |
6 | – |
7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
7a | 72 mm |
7b | 69 mm, w tym stopka 15 mm |
7c | 3 mm |
8 | na uchwycie znacznik prawidłowego ustawienia tłoka (pineska) |
9a | majuskuła, minuskuła |
9b | – |
10 | W polu pieczęci napis w trzech wierszach; w pierwszym nazwa dysponenta. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze nieregularne obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | W 1903 r. mieszkając w Sękowej M. Mrazek nabył dom w Krakowe, gdzie umieścił dzieci pod opieką swojej siostry Władysławy. Zobacz dodatkowo: Mieczysław Mrazek |

1 | kolekcja prywatna |
2 | SIANÓW Prezydium Miejskiej Rady Narodowej |
3a | mosiądz |
3b | drewno |
4 | okrągła Ø 30 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | na rancie matrycy numer grawera 5 |
7 | uchwyt toczony o kulistej gałce |
7a | 97 mm |
7b | 88 mm, w tym skuwka 10 mm (Ø 30 mm) |
7c | 9 mm |
8 | na gałce uchwytu znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
9a | majuskuła |
9b | w otoku (zewnętrznym): * PREZYDIUM MIEJSKIEJ RADY NARODOWEJ * w otoku wewnętrznym: POW (iat). KOSZALIŃSKI // W SIENIAWIE |
10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy obrzeżeniem ciągłym, wizerunek orła, ustalony dla godła herbu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w 1955 r. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | na odwrocie matrycy numer ewidencyjny 98 562, |

1 | kolekcja prywatna | |
2 | SZAFARNIA Urząd Pocztowo – Telekomunikacyjny |
|
3a | mosiądz | |
3b | tworzywo sztuczne | |
4 | okrągła Ø 36 mm | |
5 | wypukłoryty | |
6 | – | |
7 | uchwyt o kulistej gałce z sygnaturą M//W | |
7a | 91 mm | |
7b | 82 mm | |
7c | 9 mm | |
8 | – | |
9a | majuskuła | |
9b | w półotoku górnym: * URZĄD POCZT (owo). – TELEKOM (unikacyjny). * w półotoku dolnym: SZAFARNIA |
|
10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, wizerunek orła ustalony dla godła herbu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w 1955 r. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. | |
11 | – | |
12 | na odwrocie matrycy numer ewidencyjny 337 061, numer grawera 207, sygnatura wytwórcy: m//W, w dywizorach (gwiazdkach) nr 1″ |

1 | kolekcja prywatna |
2 | WARSZAWA Ministerstwo Handlu Zagranicznego – Centralny Inspektorat Standaryzacji |
3a | mosiądz |
3b | drewno |
4 | okrągła Ø 30 mm |
5 | wklęskoryty |
6 | na rancie matrycy numer grawera 9 |
7 | |
7a | 92 mm |
7b | 82 mm, w tym skuwka 8 mm ( Ø 16 mm) |
7c | 10 mm |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w otoku: MIN (isterstwo). HANDLU ZAGR (anicznego). CENTR (alny). INSP (ektorat). STANDARYZACJI * // 25 |
10 | W polu pieczęci odzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, wizerunek orła ustalony dla godła herbu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w 1955 r. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | na odwrocie matrycy numer ewidencyjny 180 908 |

1 | kolekcja prywatna |
2 | Warszawa Rada Towarzystwa Charytatywnego Guberni Warszawskiej |
3a | mosiądz |
3b | drewno |
4 | okrągła Ø 29 mm |
5 | wypukłoryty |
6 | na rancie matrycy znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
7 | – |
7a | 100 mm |
7b | 93 mm, w tym skuwka 14 mm (Ø 15 mm) |
7c | 7 mm |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w otoku: ВАРШАВ (ская) ГУБЕРН (ия) СОВЕТ ОБЩЕСТВ (а) ПРИЗРЕНИЯ |
10 | W polu pieczęci herb guberni warszawskiej (wz. 1869 r.) przedstawiający na tarczy snop zboża przecięty wpół rzeką. Nad tarczą korona cesarska. Po bokach tarczy wieniec z dębowych liści przeplatany i przewiązany u dołu wstęgą Orderu św. Andrzeja. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie perełkowe |
11 | – |
12 | po 1869 r. |

1 | kolekcja prywatna |
2 | ZBUCZYN Urzędnik stanu cywilnego |
3a | mosiądz |
3b | drewno |
4 | okrągła Ø 28 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | – |
7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
7a | 91 mm, |
7b | 85 mm, w tym skuwka 10 mm (Ø 12 mm) |
7c | 6 mm |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w półotoku górnym: POW (iat): SIEDLECKI w dwóch półotokach dolnych: URZ (ędnik): STA (nu): CYW (ilnego): // PAR (afii) : R (itus) : L (atini) : ZBUCZYN. |
10 | W polu pieczęci wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego, pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Na jego piersi herb Orzeł Biały. Wizerunek ustalony dla herbu (godła) Królestwa Polskiego w 1858 .r i używany do 1867/68 r. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie perełkowe. |
11 | – |
12 | – |

1 | kolekcja prywatna |
2 | ZOSINKI Sołtys |
3a | mosiądz |
3b | – |
4 | owalna 18 x 39 mm |
5 | wypukłoryty |
6 | – |
7 | brak uchwytu, trzpień do jego zamocowania |
7a | 37 mm |
7b | – |
7c | 5 mm |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w półotoku górnym: СОТСКІИ w półotoku dolnym: ГМ (ины): ДОМБРОШИНЪ w polu: СЕЛЕНIЯ ЗОСИНКИ |
10 | W polu pieczęci nazwa miejscowości. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | – |
Inne europejskie tłoki pieczęci

1 | kolekcja prywatna |
2 | NIEMCY ? NN |
3a | mosiądz |
3b | – |
4 | ośmiokątna; prostokąt 20 x 17,5 mm, z uszczerbionymi narożnikami 2 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | – |
7 | brak uchwytu, trzpień do jego zamocowania |
7a | 20 mm |
7b | – |
7c | 4,5 mm- |
8 | – |
9a | – |
9b | – |
10 | W polu pieczęci, w niebieskim polu tarczy angielskiej złoty promień. Tarcza zwieńczona hełmem z orlimi skrzydłami. W klejnocie gwiazda z promieniem. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | – |

1 | kolekcja prywatna |
2 | NIEMCY ? NN |
3a | stal |
3b | – |
4 | owalna 27 x 22 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | – |
7 | brak uchwytu, trzpień do jego zamocowania |
7a | 28 mm |
7b | – |
7c | 3,5 mm |
8 | – |
9a | – |
9b | – |
10 | W polu pieczęci, na tarczy szwajcarskiej, na skosie trzy lilie. Tarcza zwieńczona hełmem z labrami. W klejnocie, pomiędzy dwiema trąbami wylotami w prawo i w lewo, lew en face trzymający w rozpostartych łapach dwie lilie. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | – |

1 | kolekcja prywatna |
2 | BOULOGNE-SUR-MER [FRANCJA] NN |
3a | mosiądz |
3b | – |
4 | okrągła Ø 43 mm |
5 | wklęsłoryty |
6 | – |
7 | brak uchwytu |
7a | 6 mm |
7b | – |
7c | 6 mm |
8 | – |
9a | majuskuła |
9b | w otoku: HONNEUR LÉGIONAIRE AUX BRAVES DE L’ARMÉE pod belką: A BOULOGNELEXXVIIITHER (midor).ANXIII // XVI AOUT MDCCCIV |
10 | W polu pieczęci na belce postument z wieńcami laurowymi w górnych narożnikach. Na postumencie, na tronie empire postać Napoleona z profilu w wieńcu laurowym na głowie, wręczająca odznaczenie legioniście. Za tronem stojące dwie męskie postacie, jedna w powłóczystych szatach, trzymająca tacę z odznaczeniami, druga w mundurze. Za legionistą trzy postacie żołnierzy; dragon trzymający orła legionowego, kirasjer i huzar. Pod belką napis. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
11 | – |
12 | Zapis „Honneur Légionaire aux Braves de l’Armée A Boulogne le XXVIII Thermidor an XIII XVI Aout MDCCCIV” w tłumaczeniu brzmi “Wyróżnenie Legią Honorową dzielnych żołnierzy Armii w Boulogne, 28 Thermidora roku XIII, 16 sierpnia 1804 roku”. W tym dniu Napoleon (jako konsul) w obecności marszałków oraz dygnitarzy francuskich odznaczył krzyżem Legii Honorowej wszystkich tych, którzy szczególnie się zasłużyli we wszystkich dotychczasowych kampaniach. Napoleon w stosunku do armii francuskiej użył słów Wielka Armia, a dodatkowo ustanowił, że godłem wojska francuskiego zostanie orzeł. |