Niezależnie od okresu wakacyjnego, w lipcu udało się pozyskać do Galerii Sigillarium.pl informacje i zdjęcia dotyczące 14 tłoków pieczętnych. Wśród nich na uwagę zasługuje m.in. tłok komisji komory (izby celnej) z Wrocławia z początku XIX w. W Europie już w średniowieczu komory celne znajdowały się w głównych ośrodkach władzy administracyjnej, na granicach państw i poszczególnych dzielnic, na skrzyżowaniach ważniejszych szlaków handlowych, a nawet przy przeprawach rzecznych. Warto także podkreślić, że w Polsce w 1765 r. funkcjonowało 113 komór celnych, natomiast w okresie Księstwa Warszawskiego było ich 71.
Kolejnymi ciekawymi egzemplarzami są dwa tłoki z Kielc. Pierwszy z nich to tłok kancelarii kieleckiego gubernatora, czyli osoby mianowanej bezpośrednio przez cara, która zarządzała jednostką wyższego szczebla administracyjnego jakim w tym przypadku była gubernia kielecka. Natomiast dysponentem drugiego tłoka z Kielc był naczelnik straży ziemskiej. Straż ziemska w Królestwie Polskim została ustanowiona na mocy ustawy z 19/31.12.1866 r. zamiast dotychczasowej służby policyjnej szczebla średniego i niższego. Na terenie guberni straż ziemska podlegała gubernatorowi, przy którym działał oficer do specjalnych poruczeń policyjnych. W powiecie zwierzchnikiem straży był naczelnik powiatu. Pod jego kierunkiem strażą dowodził pomocnik policyjny naczelnika powiatu, który był również naczelnikiem straży ziemskiej. Do obowiązków naczelnika należały głównie sprawy: wojskowe, polityczne, ewidencja ludności, przestrzeganie prawa budowlanego oraz przeciwpożarowego, stanu sanitarnego miasta, współpraca z sądem i magistratem, w tym w zakresie przestępstw oraz wypadków. Straż ziemska zaprzestała swej działalności po wybuchu I wojny światowej i ewakuacji władz w głąb Rosji.
Wśród pozostałych tłoków na uwagę zasługuje także tłok pieczętny Urzędu Stanu Cywilnego z Mieściska z przełomu XIX/XX w. z uszczerbionym wizerunkiem napieczętnym (orłem pruskim) oraz fragmentem legendy. Zmiany te zaistniały prawdopodobnie pod koniec lub bezpośrednio po zakończeniu I wojny światowej, wraz z przejmowaniem urzędów przez kolejne władze.
W grupie pozyskanych tłoków znajdują się także dwa ciekawe przykłady z rzadziej spotykanymi na rynku kolekcjonerskim herbami guberni piotrkowskiej i płockiej. Są także cztery tłoki z sygnaturami wytwórców: Theodora Kaisera z Berlina (2 egz.), Abrahama Liebmanna z Berlina oraz Zygmunta Weinkranza z Warszawy.
Tłoki pieczętne zaprezentowano poniżej w kolejności alfabetycznej względem nazwy miejscowości przywołanej w legendzie lub odtworzonej ze źródeł historycznych (dodatkowo zostaną one umieszczone równolegle w odpowiednich grupach tematycznych w sekcji -> Galeria – zbiory prywatne).
Tłoki pieczęci i stempli z ziem historycznie związanych z państwem polskim
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | BOŃCZA Urzędnik stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 31 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce, rekonstrukcja |
| 7a | 91,5 mm |
| 7b | 86 mm, w tym skuwka 10,5 mm (Ø 20 mm) |
| 7c | 5,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * ЧИН (овник). ГРАЖ (данского). СОС (тояния). Р (имско). К (атолического). ПРИХ (ода). БОНЬЧА ЛЮБ (линской). ГУБ (ернии). |
| 10 | W polu pieczęci wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego ze wstęgami pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Na jego piersi tarcza z Pogonią Ruską, wokół łańcuch Orderu Św. Andrzeja. Wizerunek ustalony dla małego herbu Rosji w 1857 r. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | GNIEZNO II Urząd Okręgowy |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 35 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 104 mm |
| 7b | 99 mm |
| 7c | 9 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła, minuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: * Königl (iche). Districts-Amt Gnesen II * w półotoku dolnym: Kreis Gnesen |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach [oraz monogramem FR na piersi]. Na zewnątrz, wokół pola legendy, podwójne obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | KIELCE Kancelaria gubernatora |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 33 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 94 mm |
| 7b | 87 mm, w tym skuwka 5 mm (Ø 15 mm) |
| 7c | 7 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * КАНЦЕЛЯРІЯ КѢЛЕЦКАГО ГУБЕРНАТОРА |
| 10 | W polu pieczęci herb guberni kieleckiej (wz. 1869 r.) przedstawiający na tarczy piec hutniczy gorejący ogniem stojący na górze, po bokach którego są dwie kule. Nad tarczą korona cesarska. Po bokach tarczy wieniec z dębowych liści przeplatany i przewiązany u dołu wstęgą Orderu św. Andrzeja. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | po 1869 r. |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | KIELCE Naczelnik Straży Ziemskiej |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 34 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 98,5 mm |
| 7b | 90 mm, w tym skuwka 13 mm (Ø 16,5 mm) |
| 7c | 8,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * НАЧАЛЬНИКЪ ЗЕМСКОЙ СТРАЖИ Г (орода): КѢЛЕЦЪ |
| 10 | W polu pieczęci wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego ze wstęgami pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Na jego piersi herb Orzeł Biały, wokół łańcuch Orderu Św. Andrzeja. Wizerunek ustalony dla herbu (godła) Królestwa Polskiego w 1858 r. i używany do 1867/1868 r. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | KOŁACZKOWO Obwód policyjny |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 33 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | na rancie matrycy sygnatura wytwórcy: TH. KAISER // BERLIN 12 |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce |
| 7a | 103 mm |
| 7b | 96 mm, w tym skuwka 5 mm (Ø 14 mm) |
| 7c | 7 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: * POLIZEI DISTRIKTSAMT * w półotoku dolnym: KOLACZKOWO KREIS WRESCHEN |
| 10 | W polu pieczęci orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | ŁASK Magistrat |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 34 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej, uszczerbionej gałce |
| 7a | 94,5 mm |
| 7b | 83,5 mm, w tym skuwka 12 mm (Ø 17 mm) |
| 7c | 11 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym (zewnętrznym): ЛАСКІЙ УѢЗДЪ МАГИС (трат): Г (орода): ЛАСКА w półotoku górnym (wewnętrznym): POW (iat): ŁASKI MAGIST (rat) : M (iasta): ŁASKA w półotoku dolnym (zewnętrznym): ДЛЯ КОНВЕРТОВЪ w półotoku dolnym (wewnętrznym): PRZESYŁKA |
| 10 | W polu pieczęci wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego ze wstęgami pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Na jego piersi herb Orzeł Biały, wokół łańcuch Orderu Św. Andrzeja. Wizerunek ustalony dla herbu (godła) Królestwa Polskiego w 1858 r. i używany do 1867/1868 r. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | ŁÓDŹ Kurator 33 placówki Powiatowej Kurateli Trzeźwości Narodowej |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 37 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | – |
| 7a | 107 mm |
| 7b | 101,5 mm (brak skuwki) |
| 7c | 5,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku (zewnętrznym): + ЛОДЗИНСКIЙ УѢЗДНЫЙ КОМИТ (ет). ПОПЕЧ (ителства). О НАРОД (ной) ТРЕЗВ (ости). w otoku (wewnętrznym): ПОПЕЧИТЕЛЬ 33 УЧАСТКА |
| 10 | W polu pieczęci herb guberni piotrkowskiej (wz. 1869 r.) przedstawiający na tarczy trzy wrzeciona w pas. Nad tarczą korona cesarska. Po bokach tarczy wieniec z dębowych liści przeplatany i przewiązany u dołu wstęgą Orderu św. Andrzeja. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | po 1869 r. |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | MIEŚCISKO Urząd Stanu Cywilnego |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 30 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce |
| 7a | 110 mm |
| 7b | 100,5 mm, w tym skuwka 7 mm (Ø 15 mm) |
| 7c | 9,5 mm |
| 8 | na gałce uchwytu znacznik prawidłowego ustawienia tłoka, na szczycie uchwytu pineska z sygnaturą wytwórcy; w otoku zewnętrznym: · THEODOR KAISER // BERLIN SW 68, w otoku wewnętrznym: Stempelfabrik |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: + [KÖNIG (lisch).] PREUSS (ische). STANDESAMT MARKSTADT + // KR (eis). WONGROWITZ |
| 10 | W polu pieczęci zakropkowany wizerunek napieczętny [orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi]. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | na odwrocie matrycy sygnatura wytwórcy: TH. KAISER // BERLIN 12 |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | PLESZEW Urząd Sędziego Pokoju |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 34 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | na rancie matrycy znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 92 mm |
| 7b | 87 mm |
| 7c | 5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: AMT DES SCHIEDSMANNES w półotoku dolnym: BEZIRK No 3. w półotoku dolnym (wewnętrznym): KREIS PLESCHEN |
| 10 | W polu pieczęci orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | RADOMIN Dozór cerkiewny |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 29,5 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | na rancie matrycy znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
| 7 | uchwyt toczony o wydłużonej gałce z uszczerbionym wierzchołkiem |
| 7a | 105 mm |
| 7b | 96,5 mm, w tym skuwka 11 mm (Ø 16 mm) |
| 7c | 6 – 8,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * ЦЕРКОВНЫЙ ДОЗОРЪ ПРИХОДА РАДОМИНЪ |
| 10 | W polu pieczęci herb guberni płockiej (wz. 1869 r.) przedstawiający na tarczy dwie baszty, między którymi znajdują się dwa skrzyżowane klucze, a nad nimi trzy skrzyżowane kłosy. Nad tarczą korona cesarska. Po bokach tarczy wieniec z dębowych liści przeplatany i przewiązany u dołu wstęgą Orderu św. Andrzeja. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | po 1869 r. |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | STRZEGÓW Urzędnik stanu cywilnego |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 29 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 101 mm |
| 7b | 95,5 mm, w tym skuwka 10,5 mm (Ø 13 mm) |
| 7c | 5,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * ЧИНОВ (ник): ГРАЖ (данского): СОС (тояния): ПРИХ (ода): СТРЖЕГОВА ОЛЬ (куского): УѢЗДА |
| 10 | W polu pieczęci herb guberni kieleckiej (wz. 1869 r.) przedstawiający na tarczy piec hutniczy gorejący ogniem stojący na górze, po bokach którego są dwie kule. Nad tarczą korona cesarska. Po bokach tarczy wieniec z dębowych liści przeplatany i przewiązany u dołu wstęgą Orderu św. Andrzeja. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | po 1869 r. |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | SZALONKA Sołtys |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 29 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | na rancie matrycy sygnatura wytwórcy: A. LIEBMANN // BERLIN |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce |
| 7a | 101 mm |
| 7b | 93 mm, w tym skuwka 7 mm (Ø 20 mm) |
| 7c | 8 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: + SCHULZENAMT SZALONKA + // KR (eis) KEMPEN |
| 10 | W polu pieczęci orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | WROCŁAW Komisja komory |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 28 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | na rancie matrycy znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce, rekonstrukcja |
| 7a | 92,5 mm |
| 7b | 88,5 mm |
| 7c | 4 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: KÖN (iglich): PR (eussische): BRESL (auer): CAMER COMISSIONS SIEGEL |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem RW na piersi. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie perełkowe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | ŻABIENIEC Towarzystwo włościańskie |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 31 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | na rancie matrycy sygnatura wytwórcy: Z. WEINKRANZ // VARSOVIE |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 102 mm |
| 7b | 96,5 mm, w tym skuwka 10 mm (Ø 16 mm) |
| 7c | 5,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w polu poniżej wyobrażenia napieczętnego: ТОВАРИЩ (ество). КРЕСТЬЯНЪ // ЖАБЕНЕЦЪ // ГМ (ины). ДУНИНОВЪ // ГОСТ (ининского) УѢЗ (да). |
| 10 | W polu pieczęci herb guberni warszawskiej (wz. 1869 r.) przedstawiający na tarczy snop zboża przecięty wpół rzeką. Nad tarczą korona cesarska. Po bokach tarczy wieniec z dębowych liści przeplatany i przewiązany u dołu wstęgą Orderu św. Andrzeja. Poniżej napis w czterech wierszach. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |