W styczniu 2025 r. do Galerii Sigillarium.pl pozyskane zostały od prywatnych kolekcjonerów fotografie 8 tłoków pieczętnych oraz 2 stempli. Najciekawszym z nich jest tłok Dowództwa 1. Lotniczego Baonu Uzupełnień. Wchodził on w skład I Grupy Lotniczej – jednostki lotnictwa wojskowego utworzonej na mocy rozkazu z dnia 20 grudnia 1918 roku z siedzibą w Warszawie. Lotniczy batalion (baon) uzupełnień składał się z 2-3 kompanii w których szkolono żołnierzy dla jednostek lotniczych, obsługi parków oraz magazynów instytucji lotniczych. Żołnierze trafiali do nich w drodze naboru z Głównego Urzędu Zaciągu oraz przeniesienia z innych rodzajów broni. W lutym 1919 jednostki uzupełnień zostały usamodzielnione i 1. Lotniczy Baon Uzupełnień został przemianowany na 1. Lotniczy Dywizjon Zapasowy w Warszawie.
Kolejnym ciekawym egzemplarzem jest stempel 3. Pułku Pancernego (PSZ). Pułk ten powstał 13 sierpnia 1942 w wyniku przeformowania 67. batalionu czołgów z 16. Brygady Czołgów. We wrześniu 1942 r. pułk liczył 19 oficerów i 372 szeregowych, w tym 196 ochotników z Ameryki Południowej. W listopadzie 1943 roku pułk musiał oddać wielu wyszkolonych żołnierzy na uzupełnienie 1. i 2. Pułku Pancernego. Stan pułku stale malał, np. w styczniu 1944 r. cześć żołnierzy zgłosiła się do lotnictwa. W dniu 12 lipca kadrę pułku w sile 9 oficerów i 23 szeregowych przeniesiono do Bridge of Allan w Szkocji. Sprawowali oni opiekę nad rannymi żołnierzami 1. Dywizji Pancernej. We wrześniu do 3. Pułku Pancernego zaczęli przybywać pierwsi żołnierze z uzupełnień wywodzący się z Polaków byłych jeńców i dezerterów z armii niemieckiej. W listopadzie do pułku przydzielono rozpoznawcze samochody pancerne Scout Car, a następnie czołgi Centaur, Cromwell i Stuart. W lutym 1945 r. odbyła się przysięga 409 podoficerów i szeregowych 3. pułku. Od lipca tego roku, do rozwiązania pułku w dniu 12 kwietnia 1947 r., prowadzono sukcesywną demobilizację pułku i przygotowywano żołnierzy do życia cywilnego.
Wśród zgromadzonych w styczniu tłoków pieczętnych warto wspomnieć o jeszcze jednym. Jest nim tłok pieczętny klasztoru Sióstr Augustianek Szpitalniczek w Poitiers we Francji z misternie wykonaną ikonografią w polu pieczęci. W 2005 roku w miejscu gdzie znajdował się klasztor przeprowadzono badania archeologiczne i odkryto pozostałości dawnego opactwa Sainte-Croix, założonego w 557 roku przez królową Radegundę, żonę króla Franków Chlotara I. Opactwo to było pierwszym żeńskim klasztorem w Galii i odegrało kluczową rolę w historii Poitiers.
Tłoki pieczętne zaprezentowano poniżej w kolejności alfabetycznej względem nazwy miejscowości (lub państwa) przywołanej w legendzie lub odtworzonej ze źródeł historycznych. Dodatkowo zostaną one umieszczone w odpowiednich grupach tematycznych sekcji -> Galeria – zbiory prywatne.
Tłoki pieczęci i stempli z ziem historycznie związanych z państwem polskim
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | CHOBRZANY Urząd Pocztowo – Telekomunikacyjny |
| 3a | mosiądz |
| 3b | – |
| 4 | okrągła Ø 30 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | brak uchwytu |
| 7a | 8,5 mm |
| 7b | – |
| 7c | 8,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: * URZĄD POCZT (owo). – TELEKOM (unikacyjny). * w półotoku dolnym: CHOBRZANY |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, wizerunek orła ustalony dla godła herbu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w 1955 r. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | na odwrociu matrycy numer ewidencyjny 268 664 oraz numer grawera 33 |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | KELSO [WIELKA BRYTANIA] 3. Pułk Pancerny |
| 3a | guma |
| 3b | drewno |
| 4 | prostokątna 19 x 50 mm |
| 5 | wypukłolany |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt o nieregularnym kształcie, lakierowany na brązowo |
| 7a | 38 mm |
| 7b | 35 mm, w tym stopka 11 mm (drewno, prostokąt 22 x 58 mm) |
| 7c | 3 mm |
| 8 | na uchwycie znacznik prawidłowego ustawienia stempla (pineska) |
| 9a | majuskuła, minuskuła |
| 9b | w polu: 3 PULK PANCERNY // L (iczba). Dz (iennika). … // M (iejsce). p (ostoju). dn (ia). … 194 … r (oku). |
| 10 | W polu stempla napis w trzech wierszach (w pierwszym nazwa dysponenta). |
| 11 | – |
| 12 | Zobacz: 3 Pułk Pancerny (PSZ) Zobacz: 16 Brygada Pancerna (PSZ) |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | MSZANA DOLNA Szkoła Podstawowa nr 2 |
| 3a | mosiądz |
| 3b | tworzywo sztuczne |
| 4 | okrągła Ø 20 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | na rancie matrycy numer ewidencyjny 273213 oraz numer grawera 13 |
| 7 | uchwyt o kulistej gałce, w kolorze czarnym |
| 7a | 73 mm |
| 7b | 64,5 mm |
| 7c | 8,5 mm |
| 8 | na gałce uchwytu znacznik prawidłowego ustawienia tłoka, na szczycie uchwytu sygnatura M (ennica). P (aństwowa). |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: * SZKOŁA PODSTAWOWA N (ume) R. 2 * w półotoku dolnym: W MSZANIE DOLNEJ |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, wizerunek orła ustalony dla godła herbu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w 1955 r. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | NAKŁO Wyższy Urząd Budowlany |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 32 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce |
| 7a | 110 mm |
| 7b | 101 mm, w tym skuwka 8 mm (Ø 14 mm) |
| 7c | 9 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: * K [OENIG] L (iches). HOCHBAUAMT * w półotoku dolnym: IN NAKEL (NETZE) |
| 10 | W polu pieczęci pruski orzeł heraldyczny w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | ŚREM Urząd Pocztowy |
| 3a | stal |
| 3b | tworzywo sztuczne |
| 4 | okrągła Ø 25 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt o kulistej gałce, w kolorze brązowym |
| 7a | 113 mm |
| 7b | 108 mm, w tym cokół 30 mm, stanowiący z matrycą jednolitą całość |
| 7c | 5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: ŚREM // * D * |
| 10 | W polu pieczęci w prostokątnym otworze (10 x 15 mm) osiem obrotowych pierścieni z cyframi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | na cokole sygnatura wytwórcy: m//w, numer grawera 18, znak X |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | WARSZAWA Dowództwo 1. Lotniczego Baonu Uzupełnień |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 31 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 115 mm |
| 7b | 105 mm, w tym skuwka 7 mm (Ø 18 mm) |
| 7c | 10 mm |
| 8 | na uchwycie pineska z sygnaturą wytwórcy: A. SEDLATƵEK // Stempelfabrik // BRESLAU I // Ringbude // 75/76 |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * DOWÓDZTWO 1 LOT (niczego). BAONU UZUPEŁNIEŃ |
| 10 | W polu pieczęci orzeł królewsko-polski. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | Zobacz: I Grupa Lotnicza Zobacz: Polskie lotnictwo wojskowe w wojnie polsko-bolszewickiej |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | WARSZAWA Muzeum Azji i Pacyfiku |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | kwadratowa 40 x 60 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt o nieregularnym kształcie |
| 7a | 110 mm |
| 7b | 100 mm |
| 7c | 10 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła, minuskuła |
| 9b | w polu: Muzeum // Azji i Pacyfiku // w Warszawie // 80 // Andrzej Nusantara Wawrzyniak |
| 10 | W polu stempla napis w pięciu wierszach, wizerunek Andrzeja Nusantary Wawrzyniaka en profil z fajką. Na zewnątrz pola stempla pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
Inne tłoki pieczęci
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | BÉZIERS [FRANCJA] Szkoła z internatem |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | owalna 18 x 22,5 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 90 mm |
| 7b | 86,5 mm, w tym skuwka 14 mm (Ø 11,5 mm) |
| 7c | 3,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: PENSIONNAT DES FRÈRES w półotoku dolnym: BÉZIERS w polu: F P |
| 10 | W polu pieczęci inicjały?. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | Pensionnat des Frères w Béziers został założony w 1831 roku przez Braci Szkół Chrześcijańskich (Frères des Écoles Chrétiennes). W 1845 roku, pod kierownictwem brata Exupère, przyjęto nową nazwę „Pensionnat de l’Immaculée Conception”. Obecnie funkcjonuje pod nazwą PIC La Salle i obejmuje przedszkole, szkołę podstawową oraz gimnazjum. |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | GÖTEBORG [SZWECJA] Konsulat Cesarstwa Rosyjskiego |
| 3a | mosiądz |
| 3b | – |
| 4 | owalna 40 x 36 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | brak uchwytu, tuleja do jego zamocowania |
| 7a | 26 mm |
| 7b | 22,5 mm (tuleja Ø 15 mm) |
| 7c | 3,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: CONSULAT DE RUSSIE A GOTHENBURG |
| 10 | W polu pieczęci wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego ze wstęgami pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach (wzór sprzed 1825 r.). Na piersi orła tarcza z Pogonią Ruską. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | w polu pieczęci sygnatura wytwórcy: H R (B?) |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | POITIERS [FRANCJA] Klasztor Sióstr Augustianek Szpitalniczek |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | mandorla 57,5 x 34,5 mm |
| 5 | wypukłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 122 mm |
| 7b | 112 mm, w tym skuwka 20 mm (Ø 17 mm) |
| 7c | 10 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: + MONASTÈRE DES HOSPITALIÈRES DE POITIERS |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, na murawie pietà, powyżej krzyż, poniżej (na murawie) korona cierniowa i trzy gwoździe. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |