Do najciekawszych obiektów pozyskanych z prywatnych zbiorów do Galerii Sigillarium.pl w maju br. należy niewątpliwie zaliczyć pieczęć 9. Batalionu Strzelców (Flandryjskich) – jednego z pododdziałów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Batalion rozpoczęto formować 5 listopada 1943 roku i wszedł on w skład 3. Brygady Strzelców z 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Walczył w kampanii 1944–1945 we Francji, Belgii, Holandii i Niemczech. W trakcie tych walk poległo 219 żołnierzy, a 726 zostało rannych. Wzięto do niewoli 2560 jeńców. Żołnierzom batalionu nadano: 27 Krzyży VM V kl, 262 KW, 74 KZ z M, a z odznaczeń zagranicznych: 1 DSO, 1 MC, 2 MM, 2 Croix de Guerre i inne.
Kolejnym tłokiem pieczętnym zasługującym na uwagę jest tłok kasy miejskiej z Kępna, z wizerunkiem herbu tego miasta. Wśród zgromadzonych tłoków pieczętnych warto także wskazać dwa, które posiadają bardzo rzadkie sygnatury wytwórców. Pierwszym z nich jest tłok Rady Dobroczynności Publicznej z Pińczowa z końca XIX w., posiadający na rancie matrycy umieszczoną w słup sygnaturę: F. WITKOWSKI. Drugim jest tłok pieczętny komisariatu obwodowego w Kłecku z sygnaturą: W. BELOW // A POSEN – czyli sygnaturą Wilhelma Belowa – grawera z Poznania, wytwarzającego m.in. pieczęcie powstańcze. Do grupy ciekawych pieczęci należą także: pieczęć powiatowego lekarza weterynarii z Poznania z godłem Wielkiego Księstwa Poznańskiego oraz pieczęć policji dominialnej z Miniszewa z połowy XIX w.
Tłoki pieczętne zaprezentowano poniżej w kolejności alfabetycznej względem nazwy miejscowości przywołanej w legendzie lub odtworzonej ze źródeł historycznych (dodatkowo zostaną one umieszczone równolegle w odpowiednich grupach tematycznych w sekcji -> Galeria – zbiory prywatne).
Tłoki pieczęci i stempli z ziem historycznie związanych z państwem polskim
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | KĘPNO Kasa miejska |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 32 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 97 mm |
| 7b | 94,5 mm, w tym skuwka 8 mm (Ø 23 mm) |
| 7c | 2,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * DIE KÄMMEREICASSE ZU KEMPEN |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy obrzeżaniem ciągłym, herb Kępna (powiatu kępińskiego) – na tarczy barokowej na pagórku stojący łabędź z lekko uniesionym skrzydłem. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna | |
| 2 | KŁECKO Komisariat obwodowy |
|
| 3a | mosiądz | |
| 3b | drewno | |
| 4 | okrągła Ø 31,5 mm | |
| 5 | wypukłoryty | |
| 6 | na rancie matrycy znacznik prawidłowego ustawienia tłoka oraz sygnatura wytwórcy: W. BELOW // A POSEN | |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce | |
| 7a | 105 mm | |
| 7b | 93 mm, w tym skuwka 9 mm (Ø 24 mm) | |
| 7c | 12 mm | |
| 8 | – | |
| 9a | majuskuła | |
| 9b | w otoku:* KONIGL (isches): DISTRIKTS = COMMISSARIAT * // IN KLETZKO. KR (eis): GNESEN |
|
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, godło Królestwa Prus – orzeł w koronie z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem [F] W na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. | |
| 11 | – | |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | LINOWIEC Urząd Stanu Cywilnego |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 28 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 96 mm |
| 7b | 89 mm, w tym skuwka 11 mm ( Ø 16 mm) |
| 7c | 7 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * K (öniglich). PR (eussisches) STANDESAMT LINOWITZ * // KR (eis). KULM |
| 10 | W polu pieczęci orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz pola pieczęci pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | LONDYN [WIELKA BRYTANIA] Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie 9. Batalion Strzelców (Flandryjskich) |
| 3a | guma |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 41 mm |
| 5 | wypukłolana |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt o formie nieregularnej i prostokątnej stopce (50 x 45 mm) |
| 7a | 36 mm |
| 7b | 23,5 mm, w tym stopka 7 mm, stanowiąca z uchwytem jednolitą całość |
| 7c | 2,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła, minuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: 9 BATALION STRZELCÓW w półotoku dolnym: – * – w polu (w półotoku górnym): 9-th RIFFLE BATTALION w polu (poniżej wizerunku napieczętnego): * |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, wizerunek orła w koronie, zbliżony do godła herbu Rzeczypospolitej Polskiej, ustalonego w 1927 r. Powyżej wizerunku napis. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | Zobacz: 9. Batalion Strzelców Flandryjskich |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | MINISZEW Policja dominialna |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 33 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | na rancie matrycy znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 82 mm |
| 7b | 77,5 mm |
| 7c | 4,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: POLIZEI SIEGEL DES DOMINIUMS w polu poniżej obrazu napieczętnego: MINISZEW |
| 10 | W polu pieczęci orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | NOWE MIASTO LUBAWSKIE Kasa miejska |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 29 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 104 mm |
| 7b | 97 mm, w tym skuwka 11 mm (Ø 19,5 mm) |
| 7c | 7 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: * KÄMMEREI – KASSE * // NEUMARK . |
| 10 | W polu pieczęci orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | PIŃCZÓW Rada Dobroczynności Publicznej |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 32 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | na rancie matrycy sygnatura wytwórcy: F. WITKOWSKI |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 107 mm |
| 7b | 100 mm, w tym skuwka 11 mm (Ø 19 mm) |
| 7c | 7 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w polu poniżej wyobrażenia napieczetnego: ПИНЧОВСКИЙ // УѢЗД (ный). СОВѢТЪ // ОБЩ (ественного). // ПРИЗ (нания). // КѢЛЭЦ (кой). ГУБ (ернии). |
| 10 | W polu pieczęci wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego ze wstęgami pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Na jego piersi tarcza z Pogonią Ruską, wokół łańcuch Orderu Św. Andrzeja. Wizerunek ustalony dla małego herbu Rosji w 1857 r. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | [POLSKA] T Z |
| 3a | mosiądz |
| 3b | mosiądz |
| 4 | owalna 14 x 12 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt o formie zbliżonej do trójlistnej koniczyny z trzema otworami w układzie 1, 2 |
| 7a | 31 mm |
| 7b | 28,5 mm, w tym stopka 3 mm, stanowiąca z matrycą jednolitą całość |
| 7c | 2,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w polu: T Z |
| 10 | W polu pieczęci na owalnej tarczy herb Łodzia. Powyżej korona o trzech fleuronach i dwóch pałkach. W klejnocie na tle pięciu strusich piór herb Łodzia. Po bokach inicjały T / Z. Za tarczą panoplia nowożytne: szable, chorągwie. |
| 11 | – |
| 12 | Herbowni: Zabiński, Zakrzewski, Zaleski, Zaliński, Zbierzchowski, Zdziechowski, Zdzychowski, Zeth, Zgorski, Zgórski, Zgurski, Zworski, Żabiński, Żaliński, Żyrowiecki, Żytowiecki |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | POZNAŃ Powiatowy lekarz weterynarii |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 30,5 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | na rancie matrycy znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 84 mm |
| 7b | 79,5 mm |
| 7c | 4,5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: KOEN (iglich). PR (eussisches). KREISTHIERARZT w polu poniżej obrazu napieczętnego: POSENER // KREISES . |
| 10 | W polu pieczęci godło Wielkiego Księstwa Poznańskiego – orzeł pruski w koronie cesarskiej, trzymający w szponach berło i jabłko, a na piersi tarczę z polskim orłem zwieńczoną koroną. Poniżej, pod belką, napis w dwóch wierszach. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | POZNAŃ Urząd Budownictwa Melioracyjnego |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 30 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | na rancie matrycy znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce |
| 7a | 106,5 mm |
| 7b | 96,5 mm, w tym skuwka 8 mm (Ø 15 mm) |
| 7c | 10 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: • KÖNIGL (iches) MELIORATIONS BAUAMT • // IN POSEN |
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FWR na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | RADOMIERZ Sołtys |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 24 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | na rancie matrycy znacznik prawidłowego ustawienia tłoka |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 97 mm |
| 7b | 92 mm, w tym skuwka 12,5 mm ( Ø 14,5 mm) |
| 7c | 5 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w półotoku górnym: SCHULZEN = AMT w półotoku dolnym: JOSEPHSTHAL |
| 10 | W polu pieczęci orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz pola pieczęci pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | Miejscowość znajdowała się na zachód od Radomierza za Jeziorem Olejnickim, pomiędzy Nową Wsią na północy i Olejnicą na południu. Współrzędne: 51°58’58.8″N 16°13’58.8″E |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | SKULSKA WIEŚ Zarząd Kasy Oszczędnościowo – Pożyczkowej |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 32,5 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o spłaszczonej gałce |
| 7a | 81 mm |
| 7b | 73,5 mm, w tym skuwka 4,5 mm (Ø 13 mm) |
| 7c | 7,5 mm |
| 8 | na uchwycie znacznik prawidłowego ustawienia tłoka (pineska) |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: УПР (авленіе) СКУЛЬСНОЕВЕЙСКОЙ ССУДО -СБ (ерегательной). КАССЫ СЛУПЕЦКАГО УѢЗ (да). |
| 10 | W polu pieczęci herb guberni kaliskiej (wz. 1869 r.) przedstawiający na tarczy baranka, po bokach którego znajdują się dwa kłosy. Nad tarczą korona cesarska. Po bokach tarczy wieniec z dębowych liści przeplatany i przewiązany u dołu wstęgą Orderu św. Andrzeja. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. |
| 11 | – |
| 12 | – |
| 1 | kolekcja prywatna | |
| 2 | SŁAWUTA [UKRAINA] Bank wołosty |
|
| 3a | mosiądz | |
| 3b | – | |
| 4 | okrągła Ø 34,5 mm | |
| 5 | wklęsłoryty | |
| 6 | – | |
| 7 | brak, trzpień do jego zamocowania | |
| 7a | 33 mm | |
| 7b | – | |
| 7c | 9 mm | |
| 8 | – | |
| 9a | majuskuła | |
| 9b | w otoku: * СЛАВУТСКОГО ВОЛОСТНАГО БАНКА |
|
| 10 | W polu pieczęci, oddzielonym od pola legendy pojedynczym obrzeżeniem ciągłym, wizerunek dwugłowego orła ukoronowanego ze wstęgami pod wspólną koroną, z berłem i jabłkiem w szponach. Na jego piersi tarcza z Pogonią Ruską, wokół łańcuch Orderu św. Andrzeja. Wizerunek ustalony dla małego herbu Rosji w 1857 r. Na zewnątrz, wokół pola legendy, pojedyncze obrzeżenie ciągłe. | |
| 11 | – | |
| 12 | Zobacz: Wołost (pol. włość) |
| 1 | kolekcja prywatna |
| 2 | ŻNIN Komisarz obwodowy policji |
| 3a | mosiądz |
| 3b | drewno |
| 4 | okrągła Ø 31 mm |
| 5 | wklęsłoryty |
| 6 | – |
| 7 | uchwyt toczony o kulistej gałce, lakierowany na czarno |
| 7a | 107 mm |
| 7b | 98. mm, w tym skuwka 12 mm (Ø 16 mm) |
| 7c | 9 mm |
| 8 | – |
| 9a | majuskuła |
| 9b | w otoku: • KÖNIGL (iches). POLIZEI – DISTRICTS COMMISSARIUS ZU ZNIN • // KR (eis). ZNIN |
| 10 | W polu pieczęci orzeł pruski w koronie, z berłem i jabłkiem w szponach oraz monogramem FR na piersi. Na zewnątrz, wokół pola pieczęci, pojedyncze obrzeżenie ciągłe |
| 11 | – |
| 12 | – |